ჟურნალი ნომერი 1 ∘ მარინა მაისურაძე ∘ მარიამ ვარდიაშვილი ∘
ფინანსური ანგარიშგების მომზადების და წარდგენის საკითხები COVID 19-ის პირობებში

https://doi.org/10.56079/20221/4

 

კორონავირუსის პანდემიამ უპრეცედენტო მასშტაბის გაურკვევლობა წარმოქმნა გლობალურ ეკონომიკაში. ბიზნესი განიცდის მიწოდების ჯაჭვის შეფერხებას და მნიშვნელოვან ზარალს. ბიზნესაქტივობის შემცირების შედეგად მსოფლიოში დაზარალდა მრავალი საწარმო და მილიონობით ადამიანმა დაკარგა სამსახური,  მნიშვნელოვანი ცვლილებები მოხდა ფინანსურ და სასაქონლო ბაზრებზე.

 ბევრმა მთავრობამ, ეკონომიკის დაზარალებული სექტორებისთვის, ბიზნესისა  და ცალკეული საწარმოებისათვის, ფინანსური და არაფინანსური დახმარების უზრუნველსაყოფად   სხვადასხვა ღონისძიება  გაატარა. ყოველივე ამან რამდენადმე გაართულა  ფინანსური ანგარიშგების მომზადება საერთაშორისო სტანდარტების  (ფასს) შესაბამისად. 

COVID 19 - ით  გამოწვეული ამჟამინდელი გაურკვევლობის ფონზე, საწარმოებმა უნდა უზრუნველყონ  მაღალი ხარისხის ფინანსური ანგარიშგების მომზადება, რასაც მნიშვნელოვანი ადგილი უკავია კაპიტალის ბაზრის სათანადოდ ფუნქციონირებაში.

 ეკონომიკური აქტივობის ცვლილებებმა   გამოიწვია საწარმოების არსებული კონტრაქტებისა და შეთანხმებების პირობების გადახედვის აუცილებლობა.  მაგალითად,  მომხმარებლებთან გაფორმებული ხელშეკრულების, იჯარის და მრავალი ფინანსური აქტივებისა და ვალდებულების პირობები, აგრეთვეაქტივების გაუფასურება და ცვლილებები გაუფასურების ტესტირების  დაშვებებში, სესხებისა და სხვა ფინანსური აქტივებისთვის მოსალოდნელი საკრედიტო ზარალისშეფასებებში და ა.შ. 

პანდემიით გამოწვეული ცვლილება და გაურკვევლობა  მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს ფინანსურ ანგარიშგების ელემენტების შეფასებაზე. მიუხედავად ამისა, თითოეულმა საწარმომ  უნდა უზრუნველყოს ყველა ამ საკითხების მიმართ ფასს (ფინანსური ანგარიშგების საერთაშორისო სტანდარტი) შესაბამისი მოთხოვნების გამოყენება.

სტატიაში ხაზგასმულია  ზოგიერთი გამოწვევა ფინანსური ანგარიშგების მომზადებისას, პანდემიით გამოწვეული გაურკვევლობების პირობებში. 

საკვანძო სიტყვები: ფინანსური ანგარიშგება, ფულადი ნაკადები, არაფინანსური აქტივები,იჯარა, ხარჯები, მარაგები.

JEL Codes: E60, E62, P34

 

 

შესავალი

 

ფასიანი ქაღალდების კომისიების საერთაშორისო ორგანიზაციის (IOSCO) მიერ  2020 წლის 29 მაისს გამოქვეყნებულ განცხადებაში, COVID 19-ის შესახებ ინფორმაციის გამჟღავნების მნიშვნელობის შესახებ,   აღნიშნულია, რომ „განსაკუთრებით მზარდი გაურკვევლობის გარემოში, მნიშვნელოვანია, რომ ფინანსურმა ანგარიშგებამ უზრუნველყოს ადეკვატური ინფორმაციის გამჟღავნება, რომლის  გამჭვირვალობის დონე გაურკვევლობებთან მიმართებაში დამოკიდებულია საწარმოს განსჯებსა და შეფასებებზე.  ინფორმაციის გამჟღავნებამ უნდა ახსნას მნიშვნელოვანი გავლენა კონკრეტულ აქტივებზე, ვალდებულებებზე, ლიკვიდურობაზე,  გადახდისუნარიანობასა და სხვა  საკითხებზე, ისევე როგორც ნებისმიერი არსებითი გაურკვევლობა, დაშვება, სენსიტიურობა, სტრატეგიები, რისკები და სამომავლო პერსპექტივები. ინფორმაციის გამჟღავნება ფინანსური ანგარიშგებისა და მენეჯმენტის კომენტარების საშუალებით მნიშვნელოვანია ინვესტორების   ინფორმირებისა და ნდობისთვის. “ (IOSCO)

საწარმოთა მიერ დროული და სანდო ინფორმაციის მიწოდება მისი მომხმარებლებისათვის რჩება კოვიდპანდემიის ერთ ერთ მნიშვნელოვან გამოწვევად.

პანდემიასთან დაკავშირებული გაურკვევლობების გავლენა ეკონომიკაზე  დიდად არის დამოკიდებული ცვლადებზე, რომელთა პროგნოზირება რთულია. 

თითოეულმა საწარმომ უნდა შეაფასოს არსებული  მაკროეკონომიკური გარემო, ამავდროულად საწარმოებმა ყველაფერი უნდა გააკეთონ გონივრული შეფასებების გასაკეთებლად, მოამზადონ ყოვლისმომცველი ინფორმაცია, რათა სწორად განსაზღვრონ ამგვარი შეფასებების საფუძველი  და მის მომხმარებლებს მიაწოდონ სანდო ინფორმაცია მნიშვნელოვანი განსჯის და გამოყენებული ძირითადი დაშვებების შესახებ.  

 ამავე დროს საწარმოებმა, ყველა არსებული ინფორმაციის  განხილვასთან  ერთად, უნდა გაარკვიონ, დააკმაყოფილეს თუ არა ფინანსური ანგარიშგების საერთაშორისო სტანდარტებით, მათ შორის ბასს 1-ის „ფინანსური ანგარიშგების წარდგენით“ გათვალისწინებული ინფორმაციის გამჟღავნების ყველა მოქმედი მოთხოვნა. 

COVID 19-ისა და მასთან დაკავშირებული მოვლენების ზემოქმედების შედეგად, საწარმოებმა  უნდა განიხილონ, შეუძლიათ თუ არა, კონკრეტულ გარემოებებში, გააგრძელონ  მიმდინარე საქმიანობა, საანგარიშგებო თარიღიდან   სულ მცირე –  12 თვის განმავლობაში. მენეჯმენტის შეფასება საწარმოს საქმიანობის უწყვეტობის  შესახებ, მოითხოვს პროფესიულ განსჯას დროის კონკრეტულ მომენტში მოვლენების ან პირობების არსებითად გაურკვეველი მომავალი შედეგების შესახებ, რითაც უზრუნველყოფილი იქნება ბასს(ბუღალტრული არღიცხვის საერთაშორისო სტანდარტი)1-ის  „ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის“ პრინციპი საწარმოს უწყვეტობის შესახებ. 

საპროგნოზო ინფორმაციასთან დაკავშირებული გაზრდილი გამოწვევის ყველაზე ნათელი  მაგალითია არაფინანსური აქტივების გაუფასურების ტესტირება (მაგალითად, ძირითადი საშუალებები, აქტივები სარგებლობის უფლებით, არამატერიალური აქტივები და გუდვილი). ამ აქტივების გაუფასურების ტესტი ხშირად მოითხოვს ფულადი ნაკადების პროგნოზირებას. დაფიქსირდა მრავალი ფინანსური აქტივის, განსაკუთრებით  ფასიანი ქაღალდების სამართლიანი  ღირებულების მკვეთრი ვარდნა, რამაც თავის მხრივ ასევე, უარყოფითად იმოქმედა მოვალეთა უნარზე, დაეცვათ სესხების პირობები და მსგავსი ფინანსური ინსტრუმენტები. საწარმოებმა  უნდა განიხილონ და გამოიყენონ შესაბამისი შეფასებისა  და გაუფასურების ზარალის აღიარების მოთხოვნები.

პანდემიით გამოწვეული ეკონომიკური აქტივობის შემცირებამ  დღის წესრიგში დააყენა საწარმოთა არსებული კონტრაქტებისა და შეთანხმებების პირობების მომხმარებლებთან გაფორმებული  ხელშეკრულებების, თანამშრომლებთან კომპენსაციის შეთანხმების, იჯარის და მრავალი ფინანსური აქტივისა და ვალდებულების და ა შ,  პირობების ხელახალი გადახედვა. საწარმოებმა  უნდა უზრუნველყონ ფასს-ის   შესაბამისი მოთხოვნების  დაცვა.

კვლევის მიზანია პანდემიით გამოწვეული ცვლილებებისა  და გაურკვევლობების  გავლენის შეფასება   ფინანსურ ანგარიშგების ელემენტებზე.

კვლევის ამოცანებია  ფინანსური ანგარიშგების მომზადებისას  შეფასებებისა და დაშვებების   კორექტირებების ასახვა,  COVOD 19 პანდემიასთან დაკავშირებით IFRS -ში  შეტანილი ცვლილებებისა და სარეკომენდაციო მასალების  გათვალისწინებით. 

  კვლევის თეორიულ და მეთოდოლოგიურ საფუძვლად გამოყენებულია ბუღალტრული აღრიცხვის  საერთაშორისო სტანდარტების საბჭოს მიერ გამოცემული მეთოდური მითითებები, სარეკომენდაციო მასალები,  ქართველ და უცხოელ მეცნიერ–ეკონომისტთა ნაშრომები, ნაბეჭდი და ინტერნეტში განთავსებული მასალები.

კვლევის შედეგები. პანდემიის პირობებში ფინანსური ანგარიშგების მომზადებისას გამოყენებული შეფასებები და დაშვებები უნდა ეფუძნებოდეს გონივრულ განსჯას და იმგვარად უნდა იყოს  კორექტირებული,     რომ  ის სრულად ასახავდეს ახალ ბიზნესგარემოს და ამავე დროს შეესაბამებოდეს ფასს-ის მოთხოვნებს. 

    წინამდებარე სტატიაში განხილულია  მხოლოდ ძირითად მოთხოვნები და სახელმძღვანელო მითითებები ფინანსური ანგარიშგების შემდეგი ასპექტებისთვის: არსებითი განსჯა და შეფასებები,  არაფინანსური აქტივების გაუფასურების შეფასება, იჯარა. 

არსებითი განსჯა და შეფასებები

 

პანდემიით გამოწვეულმა ეკონომიკურმა კრიზისმა პირდაპირი გავლენა იქონია საწარმოთა ფინანსური ანგარიშგების ბევრ მაჩვენებელზე. გაურკვევლობების პირობებში განსაკუთრებით  მნიშვნელოვანია მათი  ზუსტი შეაფასება და არსებული სიტუაციების  გავლენის  ასახვა  ანგარიშგებაში. წლიურ ფინანსურ ანგარიშგებაში გამოყენებული შეფასებები და დაშვებები იმგვარად უნდა იყოს  კორექტირებული,  რომ  ის სრულად ასახავდეს ახალ ბიზნესგარემოს და ამავე დროს შეესაბამებოდეს ფასს-ის მოთხოვნებს. 

შეფასებების შესამუშავებლად, საწარმოებმა უნდა განიხილონ  მათ ხელთ არსებული ყველა ინფორმაცია და ასევე გაარკვიონ, დააკმაყოფილეს თუ არა ინფორმაციისგამჟღავნების ყველა მოქმედი მოთხოვნა, მათ შორის – ბასს 1-ის „ფინანსური ანგარიშგების წარდგენა“, ე. ი. საწარმოებმა, ერთი მხრივ, უნდა მიიღონ ოპტიმალური გადაწყვეტილებები დაშვებებსა და სანდო შეფასებებთან დაკავშირებით, მეორე მხრივ, სრულად უნდა დაიცვან ფინანსური ანგარიშგების საერთაშორისო სტანდარტების მოთხოვნები. 

არსებული და პოტენციური ინვესტორები   საინვესტიციო გადაწყვეტილებას იღებენ გამოქვეყნებული ფინანსური ანგარიშგების საფუძველზე. არსებულ სიტუაციებში  მათთვის განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს ინფორმაციას იმის შესახებ, თუ როგორ მოქმედებს პანდემია და მასთან დაკავშირებული გაურკვევლობები საწარმოზე და  როგორი იქნება პანდემიით გამოწვეული კრიზისის გავლენა  ფინანსურ  მდგომარეობაზე. 

საინვესტიციო გადაწყვეტილებების მიღება  ეფუძნება ინფორმაციას  მომავალი ფულადი ნაკადების შესახებ, რაც ნიშნავს, რომ  ფინანსურმა ანგარიშგებამ, მომხმარებლებს საშუალება უნდა მისცეს  გაიგონ მიმდინარე და წარსული შედეგები და ჩამოაყალიბონ მოსაზრება მომავალი ფულადი ნაკადების  შესახებ. 

გლობალური ეკონომიკის  უპრეცედენტო ჩაკეტვამ გამოიწვია ის, რომ რიგ  კომპანიას  არ შეუძლია გაყიდოს და მომხმარებლებს მიაწოდოს თავისი პროდუქცია და მომსახურება. წარმოების პროცესისა და მიწოდების ჯაჭვის შეფერხებამ, გამოიწვია მოხმარების (მოთხოვნის) შემცირება. ასეთ ვითარებაში, უპირველეს ყოვლისა, მენეჯმენტმა უნდა განსაზღვროს, მოქმედებს თუ არა დაშვება ,,ფუნქციონირებადი საწარმოს“ შესახებ. (Ernst & Young)

კორონოვირუსის პანდემიის პირობებში საწარმოს ფუნქციონირებადობის შეფასების დროს გასათვალისწინებელია მისი აშკარა და სავარაუდო გავლენა კომპანიის საქმიანობაზე. მიმდინარე მოვლენებმა და პირობებმა შეიძლება მნიშვნელოვნად იმოქმედოს საწარმოს უნარზე, გააგრძელოს საქმიანობა. ცხადია, რომ პანდემიის გავლენა უფრო მნიშვნელოვანია მაღალი რისკის სექტორის კომპანიებისათვის, რომლებიც განიცდიან დაბალი მოთხოვნის, დაბალი გაყიდვების და დაბალი მარჟის ზეწოლას. (Sabauri L,Kvatashidze N. 277)

უწყვეტი საქმიანობის გაგრძელების შესაძლებლობის შეფასებისას, მენეჯმენტმა უნდა გაითვალისწინოს საანგარიშგებო პერიოდის დასრულების შემდეგ მოპოვებული ყველა არსებული ინფორმაცია, მათ შორის ინფორმაცია დაზარალებული ორგანიზაციების დასახმარებლად მთავრობისა და ბანკების მიერ   გატარებული ღონისძიებების შესახებ.

იმისათვის, რომ ფინანსურ ანგარიშგებაში ადეკვატურად აისახოს  ბიზნესის პირობების მომავალი გაურკვევლობები, დიდი მნიშვნელობა ენიჭება ფინანსური ანგარიშგების ფორმირებისა და დაინტერესებული მომხმარებლების, აგრეთვე ფინანსური ანგარიშგების  წარდგენაზე პასუხისმგებელი პირების პროფესიულ განსჯას, რაც, განსაკუთრებით პანდემიის დროს, გამოყენებული უნდა იქნეს ისეთ საკითხებთან დაკავშირებით, როგორიცაა: მარაგების წმინდა სარეალიზაციო ღირებულება,  დებიტორული დავალიანების,   ძირითადი საშუალებებისა და არამატერიალური აქტივების გაუფასურება, აგრეთვე ვალდებულებებთან დაკავშირებული კონტრაქტების საკითხები, შემოსავლების და ხარჯების აღიარება და ა.შ.

ფინანსურ ანგარიშგებაზე პანდემიის გავლენის ასახვის მეთოდოლოგია გარკვეულწილად შემუშავებული და ასახულია  ფინანსური ანგარიშგების საერთაშორისო სტანდარტების მიმდინარე გამოცემებში, თუმცა  კონკრეტული საწარმოებისათვის დამახასიათებელი გარემოებებიდან გამომდინარე,  აუცილებელია  პროფესიული განსჯა სხვადასხვა არსებით საკითხზე. ამ შემთხვევაში  განსაკუთრებული  სიფრთხილეა საჭირო, რადგან შემოსავლებისა და აქტივების, აგრეთვე, შექმნილი რეზერვების ოდენობის გადაჭარბებით შეფასებამ შეიძლება მომხმარებლის ინტერესის  უსაფუძვლოდ ზრდა  ან შეამცირება გამოიწვიოს. 

ასეთი პროფესიული  მსჯელობა სრულად უნდა იყოს გამჟღავნებული ბასს 1-ის ფინანსური ანგარიშგების წარდგენის შესაბამისად.

მარაგების თვითღირებულების განსაზღვრა

 

 პანდემიის შედეგად, ზოგიერთი საწარმო  იძულებული გახდა გადაეხედა ბიზნესის წარმოების მეთოდებისთვის. მაგალითად, შეცვალა  საქონლისა და მომსახურების  მიწოდების  გზები ან გადაინაცვლა ელექტრონულ კომერციაზე. სავარაუდოა, რომ  ამ ცვლილებებმა შეიძლება გაზარდოს ხარჯები და გავლენა მოახდინოს მარაგის ღირებულებაზე. 

  მარაგის გადამუშავება მოიცავს ისეთ დანახარჯებს, რაც უშუალოდაა დაკავშირებული პროდუქციის ერთეულის წარმოებასთან, მაგალითად, პირდაპირი შრომითი დანახარჯები, რაც მოიცავს აგრეთვე სისტემატურად გასანაწილებელ მუდმივ და ცვლად ზედნადებ ხარჯებს, რომლებიც გაწეულია ნედლეულისა და მასალების მზა პროდუქციად გარდაქმნის, გადამუშავების პროცესში. 

მუდმივი საწარმოო ზედნადები ხარჯები ისეთი არაპირდაპირი საწარმოო დანახარჯებია, რაც წარმოების მოცულობის ცვლილებასთან მიმართებით უცვლელი რჩება. ესენია: საწარმოო პროცესში გამოყენებული შენობებისა   და მოწყობილობების  ცვეთა და ექსპლუატაციის დანახარჯები, აგრეთვე წარმოების მართვისა და ადმინისტრირების დანახარჯები.

ცვლადი საწარმოო ზედნადები ხარჯები ისეთი არაპირდაპირი საწარმოო დანახარჯებია, რაც იცვლება წარმოების მოცულობის ცვლილებების პირდაპირპროპორციულად. ესენია, დანახარჯები დამხმარე მასალებსა და დამხმარე საწარმოო პერსონალზე.

მუდმივი საწარმოო ზედნადები ხარჯების განაწილება მარაგის გადამუშავების დანახარჯებზე ხდება საშუალო საწარმოო სიმძლავრის მიხედვით. საშუალო საწარმოო სიმძლავრეს უწოდებენ წარმოების ისეთ დონეს, რომლის მიღწევაც საშუალოდ მოსალოდნელია რამდენიმე საწარმოო პერიოდის ან სეზონის განმავლობაში წარმოების ნორმალურ პირობებში, საწარმოო სიმძლავრეების გეგმური შენახვის ზარალის გათვალისწინებით. 

COVID 19-ის პანდემიამ შეიძლება მრავალმხრივი  გავლენა მოახდინოს მწარმოებელ ობიექტებზე, მაგალითად, შექმნას  მუშახელისა და მასალების დეფიციტი, რამაც  შეიძლება გამოიწვიოს  წარმოების დონის არანორმალური შემცირება.

მწარმოებელმა სუბიექტებმა შეიძლება გადასინჯონ   მუდმივი ზედნადები ხარჯების  მიკუთვნების პრაქტიკა, თუ წარმოების მოცულობა წლის განმავლობაში არანორმალურად შემცირდება ქარხნების დახურვის ან მათ პროდუქტებზე მოთხოვნის შემცირების გამო.

ბასს 2 - „მარაგები“ მოითხოვს ცვლადი საწარმოო ზედნადები ხარჯები წარმოებული პროდუქციის ერთეულზე განაწილდეს მათი ფაქტობრივი დანახარჯების მიხედვით,  ასევე – მუდმივი საწარმოო ზედნადების ხარჯების განაწილებას წარმოების თითოეულ ერთეულზე, საშუალო საწარმოო სიმძლავრის საფუძველზე.

თუ წარმოების მოცულობა საშუალოზე დაბალია, საწარმოებმა არ უნდა გაზარდონ გამომუშავებულ ერთეულზე მიკუთვნებული ფიქსირებული (მუდმივი) ზედნადები ხარჯები. პირიქით, გაუნაწილებელი ზედნადები ხარჯები უნდა აღიარდეს იმ პერიოდის ხარჯად, რომელშიც ისინი წარმოიქმნება. 

ამავდროულად, ზოგიერთი საქონლის  წარმოების დონე, გადაჭარბებული მოთხოვნის გამო,  შეიძლება იყოს არანორმალურად  მაღალი.  ასეთ შემთხვევებში, საწარმომ უნდა შეამციროს მუდმივი ზედნადები ხარჯების  ოდენობა გამოშვებულ  ერთეულზე ისე, რომ მარაგები არ შეფასდეს თვითღირებულებაზე მეტად.

საწარმომ  ასევე უნდა განიხილოს შესაძლებელია თუ არა პანდემიის გამო გაწეული გარკვეული ხარჯების კაპიტალიზება, რომელსაც საწარმო სხვა შემთხვევაში არ გასწევდა. ეს შეიძლება მოიცავდეს მარაგების შენახვის ან ხელახალი შეფუთვის დამატებით  ხარჯებს, რათა საქონელი ხელმისაწვდომი გახდეს სხვა, უფრო მაღალი მოთხოვნის ბაზარზე. იმის გამო, რომ ბასს 2-ის  მიხედვით ასეთი დანახარჯები არ კაპიტალიზდება, საწარმომ განსჯის საფუძველზე შექმნილი ვითარებიდან გამომდინარე, შესაძლებელია მოახდინოს  ასეთი დანახარჯების კაპიტალიზება. ასეთ პირობებში საწარმოს მოეთხოვება აღნიშნული ინფორმაცია გაამჟღავნოს ფინანსური ანგარიშგების განმარტებით შენიშვნებში. (Ernst & Young)

ბასს 2-ის მიხედვით მარაგის შეფასება ხდება მის თვითღირებულებასა და ნეტო (წმინდა)სარეალიზაციო ღირებულებას შორის უმცირესი თანხით. ნეტო სარეალიზაციო ღირებულება არის ჩვეულებრივი სამეურნეო პროცესისათვის შეფასებითი გასაყიდი ფასი, პროდუქციის დასრულებისა და გაყიდვისათვის საჭირო შეფასებითი დანახარჯების გამოკლებით. როგორც ზემოთ აღინიშნა, წარმოების დასრულებისთვის საჭირო დანახარჯები ან გაყიდვის მოსალოდნელი დანახარჯები შეიძლება შეიცვალოს. გარდა ამისა, პანდემიის დროს და განსაკუთრებით მკაცრი ჩაკეტვის პერიოდში, შესაძლოა შეიცვალოს მომხმარებლის ქცევა. მაგალითად, აჟიოტაჟის პერიოდში პროდუქციის გარკვეულ სახეობაზე   მოთხოვნა შეიძლება მნიშვნელოვნად  გაიზარდოს, ხოლო შემდეგ მოთხოვნა ისევ დაეცეს  ან საერთოდ არ იყოს. ასევე შესაძლებელია  საწარმოები  მყიდველების მოსაზიდად იძულებულნი გახდნენ მიმართონ თავიანთ პროდუქტებზე ფასდაკლებების შეთავაზებას. ამ ცვლილებებმა შეიძლება გამოიწვიოს გაყიდვის ფასების ცვალებადობა,  რომელიც თავის მხრივ გავლენას მოახდენს ნეტო სარიალიზაციო ღირებულების შფასებაზე.

რამდენადაც გაურკვევლობა გრძელდება, ნეტო სარიალიზაციო ღირებულების   სავარაუდო შეფასება შეიძლება ექვემდებარებოდეს უფრო დიდ გაურკვევლობას, ვიდრე წარსულში და შეიძლება საჭირო გახდეს მნიშვნელოვანი მსჯელობა შესაბამისი დაშვებების დასადგენად. ზოგიერთ შემთხვევაში, საწარმოები  შეიძლება იძულებული იყვნენ ჩამოწერონ თავიანთი მარაგები. მაგალითად, მალფუჭებადი საქონლის მწარმოებელი საწარმოები, შესაძლოა იძულებულნი გახდნენ მოახდინონ იმ საქონლის უტილიზაცია, რომლის შენახვა ან გაყიდვა ვერ შეძლეს. სხვა ერთეულებს შეიძლება დასჭირდეთ იმის დადგენა, უნდა ჩამოიწეროს თუ არა მარაგები ნეტო სარეალიზაციო ღირებულებამდე, მათი მთლიანად ან ნაწილობრივ მოძველების ან  მათი გასაყიდი ფასის  შემცირების შემთხვევაში.

მარაგების შესახებ ინფორმაციის გამჟღავნება, მათ შორის  გამოყენებული თვითღირებულების ფორმულები, ეხმარება მომხმარებლებს გაიგონ, თუ როგორ აისახება ტრანზაქციები, მოვლენები და პირობები ფინანსურ ანგარიშგებაში. ერთეულებს, მინიმუმ, მოეთხოვებათ გაამჟღავნონ იმ მარაგის თვითღირებულება, რომელიც აღიარებულია მოცემული საანგარიშგებო პერიოდის ხარჯებად.  გარდა ამისა, ერთეულებმა უნდა გაამჟღავნონ ინფორმაცია გარემოებების ან მოვლენების შესახებ, რამაც გამოიწვია მარაგის ჩამოწერა. 

  პანდემიის საპასუხოდ მიღებულმა გადაწყვეტილებებმა შეიძლება გამოიწვიოს ერთეულების მიერ  მარაგების  გადაფასება. მოთხოვნის შემცირება შეიძლება გახდეს მარაგების   ნეტო სარეალიზაციო ღირებულებამდე  ჩამოწერის მიზეზი, ხოლო ნეტო    სარეალიზაციო ღირებულების განსაზღვრას შეიძლება დასჭირდეს მნიშვნელოვანი განსჯა. ერთეულებმა გულდასმით უნდა განიხილონ დამატებითი ინფორმაციის  გამჟღავნების აუცილებლობა, რათა დაეხმარონ ფინანსური ანგარიშგების მომხმარებლებს გააცნობიერონ პანდემიის გავლენა მარაგებზე.

 

არაფინანსური აქტივების გაუფასურების შეფასება

 

  აქტივი ითვლება გაუფასურებულად, როდესაც აქტივის საბალანსო ღირებულება   აღემატება მის ანაზღაურებად ღირებულებას. აქტივის გაუფასურების ტესტირების მიზნებისათვის საწარმომ  უნდა შეაფასოს  ანაზღაურებადი ღირებულება,  რომელიც   არის უდიდესი გაყიდვის დანახარჯებით შემცირებულ სამართლიან ღირებულებასა და გამოყენების ღირებულებას შორის. გამოყენების ღირებულება არის მომავალი ფულადი ნაკადების დღევანდელი ღირებულება, რომლის მიღებასაც საწარმო მოელის  აქტივიდან ან ფულადი სახსრების წარმომქმნელი ერთეულიდან. აქტივის გამოყენების ღირებულების გაანგარიშება ითვალისწინებს  აქტივიდან მოსალოდნელი მომავალი ფულადი ნაკადების მოცულობისა და დროში განაწილების შეფასებას.

 ბასს 36 - „აქტივების გაუფასურება“ მოითხოვს   ყოველი საანგარიშგებო პერიოდის ბოლოს საწარმომ  განსაზღვროს, არსებობს თუ არა მინიშნება აქტივის გაუფასურების შესახებ,  ხოლო გუდვილისა და განუსაზღვრელი სასარგებლო ვადის მქონე  არამატერიალური აქტივებისთვის   მოითხოვს გაუფასურების ტესტირებას ყოველწლიურად, ან მაშინ  როდესაც არსებობს გაუფასურების ნიშნები. 

საწარმოებმა, აგრეთვე უნდა შეაფასონ  გაუფასურების ნიშნები სტანდარტის ფარგლებში არსებული სხვა კლასის აქტივებისთვის,  გაუფასურების ტესტი ტარდება მხოლოდ მაშინ, როდესაც ასეთი ნიშნები  არსებობს. გარდა ამისა, საანგარიშო პერიოდის შემდგომი მოვლენები და საანგარიშგებო პერიოდის დასრულების შემდეგ მიღებული ინფორმაცია გათვალისწინებული უნდა იქნეს  მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ არის   რაიმე ნიშნები გაუფასურების შესახებ, რაც  უზრუნველყოფს დამატებით მტკიცებულებებს საანგარიშო პერიოდის ბოლოს არსებული პირობების შესახებ.

ანალოგიურად, აქტივის ანაზღაურებადი ოდენობის განსაზღვრისას, საანგარიშგებო პერიოდის დასრულების შემდეგ მიღებული ინფორმაცია მხედველობაში უნდა იქნას მიღებული მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ასეთი ინფორმაცია ეხება საანგარიშო პერიოდის ბოლოს არსებულ  გარემოებებს, ამასთან, მოითხოვს განსჯას   ყველა ფაქტისა და გარემოების გათვალისწინებით.

როგორც ზემოთ აღინიშნა, ყოველი საანგარიშგებო პერიოდის ბოლოს, ბასს 36-ის ფარგლებში შემავალი ყველა აქტივისთვის, საწარმო  აფასებს არის თუ არა რაიმე მინიშნება, რომ აქტივები გაუფასურებულია. პანდემიის განვითარების გათვალისწინებით, არსებობს ინფორმაციის როგორც გარე, ასევე შიდა წყაროები, რომლებიც მიუთითებენ აქტივების შესაძლო გაუფასურებაზე, მაგალითად: აქციების და საქონლის ფასების დაცემა, საბაზრო საპროცენტო განაკვეთების ვარდნა, საწარმოების გაჩერება, მაღაზიების დახურვა, დაბალი მოთხოვნა და ფასები საქონელსა და მომსახურებაზე და ა.შ. (IAS 36)

საწარმოებმა ასევე უნდა განიხილონ შეფასების განახლების საჭიროება, რათა უზრუნველყონ, ყველაზე აქტუალური ფაქტებისა და გარემოებების ასახვა. 

 გარდა ამისა, ბასს 36 მოითხოვს, საწარმოებმა  ყოველი საანგარიშგებო პერიოდის ბოლოს განსაზღვრონ, არის თუ არა რაიმე მინიშნება, რომ გაუფასურების ზარალი შეიძლება აღარ არსებობდეს ან შემცირდა ყველა აქტივთან  მიმართებით, გუდვილის გარდა. თუ რაიმე ასეთი მინიშნება  არსებობს, საწრმომ  ხელახლა უნდა შეაფასოს აქტივის ანაზღაურებადი ღირებულება. ამავდროულად, სტანდარტში მოცემულია გაუფასურების ზარალის შესაძლო შემცირების ნიშნების მაგალითები, რაც, ფაქტობრივად,  გაუფასურების ნიშნების „საპირისპიროა“.

გაუფასურების შეფასებისას, საწარმოებს შეიძლება დასჭირდეთ  მნიშვნელოვანი განსჯა, რამდენად პასუხობს   ბასს 36-ის მოთხოვნებს,  გაუფასურების ტესტირების დროს გამოიყენოს წინა პერიოდში დადგენილი ანაზღაურებადი  ღირებულების  უახლესი დეტალური შეფასება. ვინაიდან სავარაუდოა, რომ არსებულ ვითარებაში, ბევრი საწარმო  ვერ  შეასრულებს ამ მოთხოვნებს,  ამ გადაწყვეტილების მიღებისას, მის გასამყარებლად  შეიძლება სასარგებლო იყოს დამატებითი ინფორმაციის გამჟღავნება.

 გაყიდვის დანახარჯებით შემცირებული სამართლიანი ღირებულება ეფუძნება ფასს 13-ში  „სამართლიანი ღირებულების შეფასება“ განსაზღვრულ  დებულებებს. 

გამოყენების ღირებულების შეფასება მოიცავს: 

აქტივის უწყვეტი გამოყენებისა და მისი გასვლის შედეგად მომავალში მისაღები ფულადი ნაკადების შეფასებას და მომავალი ფულადი ნაკადების მიმართ შესაბამისი დისკონტირების განაკვეთის გამოყენებას.

 მომავალი ფულადი ნაკადები უნდა ასახავდეს საანგარიშო პერიოდის ბოლოს აქტივის დარჩენილი სასარგებლო ვადის საუკეთესო შეფასებას. ასეთ პირობებში, გამოყენების ღირებულების შეფასებისას, ვფიქრობთ, უფრო მიზანშეწონილია გამოყენებულ იქნეს მოსალოდნელი ფულადი ნაკადების მეთოდი, რომელიც დაფუძნებულია შეწონილ ალბათობაზე  და არა – ერთჯერადი საუკეთესო შეფასების მეთოდი. 

„ეს მიდგომა ეფუძნება  ვარაუდს, რომფულადისახსრებისმომავალინაკადებისმოსალოდნელიყველაშედეგიდაშესაბამისირისკისდანამატიშეიძლებაგაერთიანდესერთი, შეთანხმებულიდისკონტისგანაკვეთით“  (Vardiashvili 2019, 535). 

 ვინაიდან ბევრ აქტივს შეიძლება ჰქონდეს დარჩენილი ხანგრძლივი  სასარგებლო გამოყენების  ვადა, საწარმოებმა უნდა გაითვალისწინონ არამხოლოდ პანდემიის მოკლევადიანი ეფექტი, არამედ მისი გრძელვადიანი გავლენა. ნებისმიერ სიტუაციაში  „აქტივის გამოყენებითი ღირებულების განსაზღვრისას აქცენტი უნდა გაკეთდეს მოცემულიაქტივისდარჩენილისასარგებლომომსახურებისვადისგანმავლობაშიმოსალოდნელიეკონომიკურივითარებისსაუკეთესოშეფასებაზე“.(Vardiashvili, 2019, 534)  მაგალითად, თუ საწარმო მომავალში აპირებს ძირითადი საშუალებების ამოღებას მომსახურებიდან, ამოღების თარიღამდე მას მოუწევს შეცვალოს ამორტიზაციის პერიოდი და ჩამოწეროს ამ აქტივის საბალანსო ღირებულება მის ნარჩენ ღირებულებამდე, ასეთის არსებობის შემთხვევაში, 

ვინაიდან კრიზისი გრძელდება და შემდგომი პირობების პროგნოზირება შეუძლებელია, ამ ეტაპზე, გაუფასურების ტესტირების მიზნით, მენეჯმენტმა უნდა გამოიყენოს მნიშვნელოვანი განსჯა, რათა დაადასტუროს გონივრული დაშვებები, რომლებიც  ნათლად ასახავს ანგარიშგების თარიღისთვის არსებულ გარემოებებს. 

სავარაუდოა, რომ  ამ დაშვებების უმეტესობა ექვემდებარება მნიშვნელოვან გაურკვევლობას. ამიტომ, საწარმოებმა უნდა განიხილონ დაშვებებისა და სენსიტიურობის დეტალების გამჟღავნება. რაც უფრო დიდია გაურკვევლობა  არსებულ  გარემოებებში, მით უფრო მნიშვნელოვანია ერთეულებისთვის დაწვრილებით გაამჟღავნონ ინფორმაცია.  

განსჯებსა და შეფასებებში გაურკვევლობის მაღალი ხარისხის გათვალისწინებით, განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება ანაზღაურებადი თანხის შეფასებისას მიღებული ძირითადი დაშვებებისა და მსჯელობების გამჟღავნებას.(Ernst & Young)

 ეს განსაკუთრებით აქტუალურია, რადგან ისინი, სავარაუდოდ, არსებითად განახლდება უახლეს წლიურ ფინანსურ ანგარიშგებაში გამოყენებული ძირითადი დაშვებებიდან, განსჯებიდან და შეფასებებიდან. 

 

ცვლილებები იჯარაში

 

2020 წლის 28 მაისს, IASB-მ გამოსცა შესწორებები IFRS 16-ში - „კოვიდ-19-თან დაკავშირებული საიჯარო ქირის დათმობა“, საბჭომ შემოიღო ეს ცვლილება, რათა მოიჯარეები  გათავისუფლდნენ ფასს 16-ის მოთხოვნების გამოყენებისგან და გაითვალისწინონ იჯარის ცვლილებები საიჯარო ქირის დათმობის  შემთხვევაში, რაც, პანდემიის პირადპირი შედეგია. მაგალითად, ქირის განახევრება იმ მოტივით, რომ იჯარით გაცემული  აქტივი სრული დატვითვით არ მუშაობს ან ადგილი აქვს მოცდენებს, ეს ცვლილება არ ვრცელდება მეიჯარეებზე. (IFRS 16)

ამ გამონაკლისის მინიჭებით საბჭომ აღიარა, რომ მოიჯარეებს შეიძლება გაუჭირდეთ იმის შეფასება, არის თუ არა საიჯარო ქირის დათმობა პანდემიასთან დაკავშირებული იჯარის მოდიფიკაცია, და თუ ეს ასეა, გაუჭირდება ფასს 16-ის მოთხოვნების  გამოყენება იჯარის აღიცხვისას, განსაკუთრებით იმის გათვალისწინებით, რომ მოიჯარეები პანდემიის დროს   ბევრ გამოწვევას აწყდებიან. 

ცვლილების მიზანია მოიჯარეებისთვის, პრაქტიკული ხასიათის გამარტივებული მიდგომის  შეთავაზება   კოვიდ-19-თან დაკავშირებული საიჯარო ქირის  დათმობისას.

 გამარტივებული მიდგომით, მოიჯარეს უფლება აქვს არ გაანალიზოს – წარმოადგენს  თუ არა  მესაკუთრის მიერ კორონავირუსული დაავადების პანდემიის გამო გაკეთებული იჯარის დათმობა იჯარის მოდიფიკაციას. 

მოიჯარემ, რომელიც ამ გადაწყვეტილებას მიიღებს, საიჯარო ქირის ამგვარი დათმობით გამოწვეული ნებისმიერი ცვლილება საიჯარო გადასახდებში, იმავე მეთოდით უნდა აღრიცხოს, როგორც ასახავდა ამ ცვლილებას წინამდებარე სტანდარტის შესაბამისად, თუკი ცვლილება არ იქნებოდა იჯარის მოდიფიკაცია.

მოიჯარეს შეუძლია  ეს პრაქტიკული ხასიათის მიდგომები გამოიყენოს  მსგავსი მახასიათებლების მქონე კონტრაქტებზე და მსგავს გარემოებებში. 

შესწორებებშიმითითებული გამარტივებული მიდგომა გამოიყენება მხოლოდ საიჯარო ქირის იმგვარ დათმობასთან მიმართებით, რომლებიც წარმოიშობა კოვიდ 19-ის პანდემიის პირდაპირი შედეგის სახით და მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ დაკმაყოფილებული იქნება ყველა შემდეგი პირობა: 

• საიჯარო გადახდების ცვლილება იწვევს იჯარის ანაზღაურების ოდენობის ცვლილებას/გადახედვას, მაგრამ იჯარის ანაზღაურების შესწორებული ოდენობა ძირითადად იგივეა ან ნაკლებია იჯარის ანაზღაურების იმ ოდენობაზე, როგორიც იყო უშუალოდ საიჯარო გადახდების ცვლილების წარმოშობამდე; 

• საიჯარო გადახდების შემცირება ეხება მხოლოდ ისეთ გადახდებს, რომლებიც თავდაპირველი ხელშეკრულების თანახმად გადახდას ექვემდებარებოდა არაუგვიანეს 2022 წლის 30 ივნისისა (მაგალითად, საიჯარო ქირის დათმობა დააკმაყოფილებს ამ პირობას, თუ დათმობის შედეგად შემცირდება 2022 წლის 30 ივნისისთვის ან 30 ივნისამდე განსახორციელებელი საიჯარო გადახდები, ხოლო 2022 წლის 30 ივნისის შემდგომი პერიოდის საიჯარო გადახდები ꟷ გაიზრდება); და

• იჯარის ვადებსა და პირობებში არ შესულა სხვა არსებითი ცვლილებები. (Proposed amendment to IFRS 16)

ცვლილებებთან დაკავშირებიათ  „საბჭომ დაასკვნა, რომ იჯარის დათმობა, რის შედეგადაც საიჯარო ანაზღაურების მთლიანი ოდენობის იზრდება, არ უნდა ჩაითვალოს COVID 19-ის პანდემიის პირდაპირ შედეგად, გარდა იმ შემთხვევისა  თუ ეს ზრდა  ასახავს ფულის  დროით ღირებულებას“. ამიტომ, იჯარის დათმობა, რომელიც თვალისწინებს  გადავადებულ საიჯარო გადახდებს  და მათი, ზრდა რაც გამოწვეულია  ფულის დროითი ღირებულებით, ყველა სხვა პირობის დაკმაყოფილების შემთხვევაში, ექვემდებარება გამარტივებულ მიდგომას.

IASB-მ ასევე განმარტა,   იჯარის პირობებში მნიშვნელოვანი ცვლილებების შესაფასებლად გასათვალისწინებელია   ხარისხობრივი და რაოდენობრივი ფაქტორები. სხვა მნიშვნელოვანი ცვლილებების  არსებობა, გარდა დათმობისა, რაც უკავშირდება კოვიდ 19 პანდემიას,   ნიშნავს, რომ იჯარის მოდიფიკაცია მთლიანობაში არ შეესაბამება გამარტივებული მიდგომის გამოყენებას.

 ფასს 16 ის თანახმად, მოიჯარემ რეტროსპექტულად უნდა გამოიყენოს დოკუმენტი - „კოვიდ-19-თან დაკავშირებული საიჯარო ქირის დათმობა“ ისე, რომ ამ შესწორების თავდაპირველი გამოყენებით გამოწვეული კუმულაციური ეფექტი აღიაროს, როგორც გაუნაწილებელი მოგების (ან საკუთარი კაპიტალის სხვა კომპონენტის, საჭიროებისამებრ) საწყისი ნაშთის კორექტირება იმ წლიური საანგარიშგებო პერიოდის დასაწყისში, რომელშიც მოიჯარე პირველად გამოიყენებს მოცემულ შესწორებას. 

გარდა ზემოთ აღნიშნულისა, გაურკვევლობებმა, რომელიც დაკავშირებულია COVID 19 პანდემიასთან  და ამჟამინდელ საბაზრო პირობებთან, ასევე შეიძლება გამოიწვიოს მომხმარებელთა კონტრაქტების ცვლილებები. საწარმოებმა უნდა აღრიცხონ  ხელშეკრულების მოდიფიკაცია ფასს 15-ის  მოთხოვნების შესაბამისად, რომელიც ითვალისწინებს   ზოგიერთი მოდიფიკაციის ცალკეულ კონტრაქტებად აღირიცხვას, ხოლო სხვები შეიძლება გახდეს თავდაპირველი ხელშეკრულების ნაწილი და აღირიცხოს როგორც ერთი კონტრაქტი. გარდა ამისა, ზოგიერთი მოდიფიკაცია მხედველობაში მიიღება პერსპექტიულად, ხოლო სხვები მხედველობაში მიიღება კუმულაციური მიდგომის გამოყენებით. (ვარდიაშვილი მ., მაისურაძე მ. 2022,123)  

დასკვნა

 

პანდემიის მიერ გამოწვეულმა  უპრეცედენტო მასშტაბის გაურკვევლობამ რამდენადმე გაართულა  ფინანსური ანგარიშგების მომზადება  საერთაშორისო სტანდარტების   შესაბამისად. 

ეკონომიკური აქტივობის ცვლილებებმა   გამოიწვია საწარმოების უკვე  არსებული კონტრაქტებისა და შეთანხმებების პირობების გადახედვის აუცილებლობა.  ფინანსური აღრიცხვის საერთაშორისო სტანდარტების მარეგულირებელმა ორგანოებმა არა ერთი ცვლილება  შეიტანეს ფასსებ-ში   იმ გაურკვევლობების აღმოსაფხვრელად რომლებიც  გამოიწვია COVOD 19 პანდემიამ.

წარმოების პროცესისა და მიწოდების ჯაჭვის შეფერხებისას,  უპირველეს ყოვლისა, მენეჯმენტმა უნდა განსაზღვროს, მოქმედებს თუ არა დაშვება ,,ფუნქციონირებადი საწარმოს“ შესახებ. საქმიანობის გაგრძელების შესაძლებლობის შეფასებისას, გათვალისწინებულ უნდა იქნეს ინფორმაცია მთავრობებისა და ბანკების მიერ გატარებული ღონისძიებების შესახებ დაზარალებული საწარმოების დასახმარებლად. საწარმოებმა ფინანსური ანგარიშგების განმარტებით შენიშვნებში უნდა წარადგინონ  ფინანსური ანგარიშგების ელემენტების  დამატებითი პუნქტები,  რომელიც  მოიცავს პანდემიის შედეგად გამოწვეულ   რაოდენობრივ ან ხარისხობრივ განმარტებას. 

ამრიგად, საწარმოებს შეუძლიათ გამოიყენონ სხვადასხვა გზა, რათა წარადგინონ ინფორმაცია პანდემიის გავლენის შესახებ საწარმოს  ფინანსურ შედეგებზე, ფინანსურ მდგომარეობასა და ფულად  ნაკადებზე. თუმცა, რა თქმა უნდა, რთული იქნება პანდემიით გამოწვეული  ინდივიდუალური გავლენის და სახელმწიფოს მხარდამჭერი ღონისძიებების შედეგების სრულად  გათვალისწინება. 

მარაგების  ღირებულებაზე მნიშვნელოვანი გავლენა შეიძლება მოახდინოს, როგორც საწარმოს ოპერაციების, ასევე, მომხმარებლის მოთხოვნის ცვლილებამ. 

პანდემიის შედეგად,  საქონლის მიწოდებისა და რეალიზაციის მეთოდების შეცვლამ  შეიძლება გამოიწვიოს ისეთი დანახარჯების წარმოქმნა, როგორიცაა მარაგების მიწოდების შეფერხებისას დამატებით შენახვის  ან ხელახალი შეფუთვის ხარჯები, რათა საქონელი ხელმისაწვდომი გახდეს სხვა მაღალი მოთხოვნის ბაზარზე. ასეთი ხარჯების წარმოქმნისას  საწარმოებმა  უნდა განიხილონ  შესაძლებელია თუ არა პანდემიის გამო გაწეული გარკვეული ხარჯების კაპიტალიზება.

ბასს 2-ის მიხედვით მარაგის შეფასება ხდება მის თვითღირებულებასა და ნეტო სარეალიზაციო ღირებულებას შორის უმცირესი თანხით. პანდემიის საპასუხოდ მიღებულმა გადაწყვეტილებებმა შეიძლება გამოიწვიოს ერთეულების მიერ  მარაგების  გადაფასების აუცილებლობა. მოთხოვნის შემცირება შეიძლება გახდეს მარაგების   ნეტო  სარეალიზაციო ღირებულებამდე  ჩამოწერის მიზეზი, ხოლო ნეტო  სარეალიზაციო  ღირებულების განსაზღვრას შეიძლება დასჭირდეს მნიშვნელოვანი განსჯა. საწარმოებმა გულდასმით უნდა განიხილონ დამატებითი ინფორმაციის  გამჟღავნების აუცილებლობა, რათა დაეხმარონ ფინანსური ანგარიშგების მომხმარებლებს გააცნობიერონ პანდემიის გავლენა მარაგებზე.

ბასს 36 „აქტივების გაუფასურება“ მოითხოვს საწარმომ  შეაფასოს ყოველი საანგარიშგებო პერიოდის ბოლოს არის თუ არა რაიმე მინიშნება არაფინანსური აქტივების გაუფასურებაზე, ხოლო გუდვილისა და განუსაზღვრელი სასარგებლო ვადის მქონე  არამატერიალური აქტივებისთვის   მოითხოვს გაუფასურების ტესტირებას ყოველწლიურად ან მაშინ,  როდესაც არსებობს გაუფასურების ნიშნები. 

საწარმოებმა, ასევე  უნდა შეაფასონ  გაუფასურების ნიშნები სტანდარტის ფარგლებში არსებული აქტივებისათვის.  აქტივი ითვლება გაუფასურებულად, როდესაც აქტივის საბალანსო ღირებულება   აღემატება მის ანაზღაურებად ღირებულებას. გამოყენების ღირებულების შეფასება მოიცავს აქტივის უწყვეტი  გამოყენებისა და მისი გაყიდვიდან  მისაღები მომავალი ფულადი ნაკადების შემოდინების  და გადინების შეფასებას და ამ ფულადი ნაკადების დღევანდელ ღირებულებას. ვინაიდან ბევრ აქტივს შეიძლება ჰქონდეს დარჩენილი ხანგრძლივი  სასარგებლო გამოყენების  ვადა, საწარმოებმა  შეფასებისას უნდა გაითვალისწინონ არამხოლოდ პანდემიის მოკლევადიანი ეფექტი, არამედ მისი გრძელვადიანი გავლენა. 

ვინაიდან ბევრ აქტივს შეიძლება ჰქონდეს დარჩენილი ხანგრძლივი  სასარგებლო მომსახურების  ვადა. საწარმოებმა  შეფასებისას უნდა გაითვალისწინონ არამხოლოდ პანდემიის მოკლევადიანი ეფექტი, არამედ მისი გრძელვადიანი გავლენა. 

ამ ეტაპზე, გაუფასურების ტესტირების მიზნით, მენეჯმენტმა უნდა გამოიყენოს მნიშვნელოვანი განსჯა, რათა დაადასტუროს გონივრული დაშვებები, რაც ასახავს  ანგარიშგების თარიღისათვის არსებულ გარემოებებს.  სავარაუდოა, რომ  ამ დაშვებების უმეტესობა ექვემდებარება მნიშვნელოვან გაურკვევლობას. ამიტომ, საწარმოებმა უნდა განიხილონ  გონივრული დაშვებების დეტალების გამჟღავნება.

სტანდარტების საბჭოს ფასს 16 ის შესწორებებით,  მოიჯარეები  გათავისუფლდნენ ფასს 16-ის მოთხოვნების გამოყენებისგან. მათ უნდა   გაითვალისწინონ იჯარის ცვლილებები იჯარის შეღავათების შემთხვევაში, რაც წარმოიქმნება პანდემიის პირდაპირი შედეგით. ეს ცვლილება არ ვრცელდება მეიჯარეებზე. ცვლილების მიზანია მოიჯარეებისთვის პრაქტიკული ხასიათის გამარტივებული მიდგომის  შეთავაზება   კოვიდ-19-თან დაკავშირებული საიჯარო ქირის  დათმობისას.  გამარტივებული მიდგომით, მოიჯარეს უფლება აქვს არ გაანალიზოს, წარმოადგენს  თუ არა  მესაკუთრის მიერ პანდემიის გამო გაკეთებული იჯარის დათმობა იჯარის მოდიფიკაციას. 

იჯარის პირობებში მნიშვნელოვანი ცვლილებების შესაფასებლად გასათვალისწინებელია   ხარისხობრივი და რაოდენობრივი ფაქტორები. სხვა მნიშვნელოვანი ცვლილებების  არსებობა, გარდა დათმობისა, რაც უკავშირდება კოვიდ 19 პანდემიას,   ნიშნავს, რომ იჯარის მოდიფიკაცია მთლიანობაში არ შეესაბამება გამარტივებული მიდგომის გამოყენებას.

 

ლიტერატურა:

• ბასს 1 (ბუღალტრული აღრიცხვის საერთაშორისო სტანდარტი)  ფინანსური ანგარიშგების წარდგენა, 2021 

• ბასს 2  მარაგები,   2021

• ბასს 36 აქტივების გაუფასურება,   2021 

• ფასს 13 (ფინანსური ანგარიშგების საერთაშორისო სტანდარტი)  სამართლიანი ღირებულება,  2021 

• ფასს 16 იჯარა,   2021

• Vardiashvili M. (2019). Some Issues of Measurement of Impairment of Non-Financial Assets in the Public Sector; https://publications.waset.org/10010307/some-issues-of-measurement-of-impairment-of-non-financial-assets-in-the-public-sector, Vol:13, No:5

• Vardiashvili M., Maisuradze M.( 2022), COVID 19 Pandemic and its Impact on Revenue Recognition. ISBN 978-9941-491-70-2 (pdf) https://tsu.ge/assets/media/files/7/siaxle%202022/2022---%20 konferencia.pdf 

• მაისურაძე მ. (2019). საწარმოს არაფინანსური აქტივების შეფასების და გაუფასურების ძირითადი ასპექტები. მონოგრაფია 

https://www.tsu.ge/data/file_db/economist_faculty/monogmaisur.pdf

• Sabauri L., Kvatashidze N. (2022) Impact of the COVID-19 Pandemic on the Preparation of Financial Statements. ISBN 978-9941-491-70-2 (pdf) https://tsu.ge/assets/media/files/7/siaxle%202022/2022---%20 konferencia.pdf 

• Maisuradze M. (2018). APPLICATION OF THE ENTITY ASSETS MEASUREMENT METHODS IN PREPARING THE FINANCIAL STATEMENTS     Ecoforum Journal         Vol 7, No 3 (2018)   http://www.ecoforumjournal.ro/index.php/eco/article/view/827/523

• Tokar M., Kumar S. (2020). Applying IFRS Standards in 2020— Impact of Covid-19,  https://www.ifrs.org/content/dam/ifrs/news/2020/inbrief-covid19-oct2020.pdf

• IOSCO Statement on Importance of Disclosure about COVID-19 The International Organization of  Securities Commissions (IOSCO) Encourages Issuers’ Fair Disclosure about COVID-19 Related Impacts. Madrid, 29 May 2020.https://www.iosco.org/library/pubdocs/pdf/IOSCOPD655.pdf

• Clearly IFRS — Accounting Considerations Related to Coronavirus Disease 2019        https://www.iasplus.com/enca/publications/publications/2020/clearly-ifrs-accounting-          considerations-related-to-coronavirus-disease-2019

• IFRS 16 and covid-19: Accounting for covid-19-related rent concessions applying IFRS 16 Leases.

ინტერნეტ გამოცემები:

• https://home.kpmg/xx/en/home/insights/2020/03/covid-19-financial-reporting-resource-centre.html

• https://www.grantthornton-bq.com/publications/bonaire/covid-19-impact-on-2020-financial-statements/

• https://www.markspaneth.com/insights/industry/service/covid-19s-impact-on-your-financial-statements

• https://assets.ey.com › ey-com › en_gl › topics EY -Applying IFRS -  IFRS accounting considerations of the Coronavirus pandemic November 2020; 

https://cdn.ifrs.org/content/dam/ifrs/project/ifrs-16-covid-19/ed-rent-concessions-beyond-30-june-2021.pdf (Proposed amendment to IFRS 16)

---